Overschotten Aof-premie
In de media is veel te lezen geweest over het overschot aan premie-gelden in het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Onlangs heeft Minister van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) een aantal kamervragen beantwoord over het premiestelsel in Nederland. De antwoorden lijken het duidelijk te maken dat een overschot aan gelden in het Aof niet zal leiden tot teruggave van premie aan werkgevend Nederland.
Werknemersverzekeringen
De werknemersverzekeringen bestaan uit de volgende fondsen: Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof), Werkhervattingskas (Whk), Algemeen Werkloosheidsfonds (Awf) en het Uitvoeringsfonds voor de overheid (Ufo). UWV stelt de hoogte van de Whk-premie vast en het kabinet stelt de hoogte van de andere premies vast. De vaststelling van de premies door het kabinet wordt volgens de begrotingsregels in het inkomstenkader uitgevoerd. Dat betekent voor de premies werknemersverzekeringen dat er geen koppeling is tussen de uitgaven uit een fonds en de premie-inkomsten van het fonds. Als bijvoorbeeld tijdens een recessie de uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen stijgen, dan hoeft de premie niet omhoog. Daarnaast kunnen de premies gebruikt worden om andere tekorten te compenseren.
Op welke manier de premies voor arbeidsongeschiktheid worden vastgesteld, antwoord de minister dat er een onderscheid is tussen de Whk-premie en de Aof-premie. De Whk-premie wordt door UWV vastgesteld en moet lastendekkend zijn. Het tarief voor de Aof-premie wordt jaarlijks door het kabinet vastgesteld en het kabinet kan verschillende redenen hebben om de premietarieven te wijzigen. De meest voorkomende reden voor een wijziging is om een andere lastenverzwaring of lastenverlichting te compenseren. Een voorbeeld daarvan is als de zorgpremies meer of juist minder stijgen dan verwacht. De lastenverlichting of lastenverzwaring die daardoor ontstaat voor bedrijven wordt meestal gecompenseerd door de Aof-premie in tegengestelde richting aan te passen. Sinds 2015 heeft dat bijna elk jaar gezorgd voor een stijging van de Aof-premie. Dezelfde systematiek vindt plaats bij de Whk-premie. Als deze door UWV hoger wordt vastgesteld, dan wordt dat gecompenseerd door de Aof-premie iets lager vast te stellen.
EMU-relevant
De inkomsten en uitgaven van de fondsen zijn collectieve inkomsten en uitgaven en daarmee Economische en Monetaire Unie (EMU)-relevant. Dat betekent dat alle inkomsten en uitgaven van de sociale fondsen meetellen voor het EMU-saldo. Dit EMU-saldo - ook wel overheidssaldo genoemd - is de optelsom van alle inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid en de decentrale overheden.
Tot slot geeft de minister aan dat er geen norm bestaat voor hoe positief of negatief een fondsvermogen maximaal mag zijn.
Bezwaar tegen de hoogte van de Aof-premie
Er zijn partijen in de markt die massaal bezwaar willen maken of hebben gemaakt tegen de hoogte van de Aof-premie. Met als reden dat er een overschot in het fonds aanwezig is, het Aof lastendekkend zou moeten zijn en werkgevers derhalve onterecht met een (te) hoge premie zijn en worden geconfronteerd. Echter, de antwoorden van de minister lijken naar de mening van Equivalence duidelijk te maken dat dit standpunt onterecht is. Immers het Aof is geen lastendekkend fonds, er zijn geen regels over een maximaal overschot in het fonds en de inkomsten en uitgaven van het Aof maken deel uit van het EMU-saldo en kunnen -mede door het inkomstenkader- overschotten in het Aof aangewend worden voor tekorten in andere uitgaven.