Sociale Zekerheid in de voorjaarsnota

In de voorjaarsnota worden een aantal maatregelen en de daarvoor benodigde budgetten in het kader van de Sociale Zekerheid genoemd voor de aankomende jaren. Het betreft;

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

Voor de WIA worden verschillende maatregelen genoemd, waaronder een aantal herstelacties; het betreft het herstellen van fouten in de vaststelling van de hoogte van het WIA-dagloon in de periode 2020-2024 en het herstellen van de fouten die gemaakt zijn bij de indexatie van WIA-uitkeringen in de periode 2006-2022.

Loonloze tijdvakken

Een andere maatregel ziet op de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep van medio 2024. Daarin is bepaald dat alle loonloze tijdvakken buiten beschouwing gelaten moeten worden bij de dagloonvaststelling in de WIA. Loonloze tijdvakken zijn periodes waarin geen inkomen is ontvangen, met als gevolg dat het dagloon en daarmee de WIA-uitkering lager uitvalt. Deze rechterlijke uitspraak leidt tot extra structurele lasten in de WIA.

Vereenvoudigde beoordeling 60-plussers

Naast de herstelacties worden maatregelen genomen om de druk op UWV bij het sociaal-medisch beoordelen te verlichten. Dit betreft -onder andere- toch weer een vereenvoudigde beoordeling voor 60-plussers. Vanaf september 2025 wordt de vereenvoudigde claimbeoordeling voor 60-plussers voortgezet voor een periode van twee jaar. Dit heeft als gevolg dat er tijdelijk meer en hogere WIA-uitkeringen worden verstrekt, waardoor de WIA uitgaven toenemen.

WIA-voorschotten

Als gevolg van de lange wachttijden bij de WIA-claimbeoordelingen verstrekt UWV aan mensen een voorschot op de WIA-uitkering. Werknemers kunnen in financiële problemen komen als deze voorschotten terugbetaald moeten worden indien er geen recht blijkt op een uitkering. Daarom wordt sinds medio 2021 buitenwettelijk beleid gevoerd en het voorschot kwijtgescholden, indien er achteraf toch geen WIA-recht blijkt te bestaan. Het voeren van tijdelijk buitenwettelijke beleid is onwenselijk, omdat dit rechtsonzekerheid geeft aan burgers. Daarom wordt dit beleid structureel en binnenwettelijk gemaakt, zodat het beleid voorspelbaar wordt voor langdurig zieke werknemers. De maatregel zorgt voor extra WIA-uitgaven.

OCTAS

Om de aanbevelingen van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (Octas) op te volgen, worden er momenteel concrete maatregelen uitgewerkt. Hiervoor staat 197 miljoen euro gereserveerd.

Hervorming Werkloosheidswet

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er een besparing plaats zal vinden op de Werkloosheidswet (WW) van 200 miljoen euro per jaar vanaf 2027. Deze besparing wordt ingevuld met een duurverkorting van de WW van 24 naar 18 maanden die ingaat vanaf 1 januari 2027. Werkgevers hebben al eerder een private regeling (PAWW) opgezet om de WW aan te vullen. De kans is groot dat dit nu weer gebeurt.

Harmonisatie hoogte en duur WW- en WGA-uitkeringen

Omwille van vereenvoudiging is ervoor gekozen om de hoogte en duur van de uitkeringen WGA en WW te harmoniseren. De inkorting van de maximale WW-uitkeringsduur, leidt tot een inkorting van de maximale uitkeringsduur van de loongerelateerde WGA-uitkering. WGA-gerechtigden ontvangen daardoor eerder een loonaanvullingsuitkering of vervolguitkering.

Aanpassen samenvoegbepaling arbeidskorting over sociale zekerheidsuitkeringen

In maart is het parlement geïnformeerd dat het kabinet naar aanleiding van een uitspraak van de Hoge Raad de reikwijdte van de arbeidskorting gaat inperken, via de zogeheten samenvoegbepaling. Hierdoor is de arbeidskorting niet meer van toepassing op sociale zekerheidsuitkeringen die via de werkgever worden betaald.

Verlagen én verhogen Aof-premie

Het lage Aof-tarief wordt verlaagd met 0,21%-punt in 2026 en 0,23%-punt in 2027 en het hoge Aof-tarief verhoogd met 0,03%-punt in 2026 en 0,04%-punt in 2027.

Bron: Voorjaarsnota April 2025, 36 725