Toename WIA-instroom, uitstroom blijft achter

Gepubliceerd op: 06-01-2025
#WIA

De wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen is sedert 29 december 2005 van kracht, al bijna 20 jaar dus. Sindsdien is er veel te doen geweest met de WIA-wetgeving. Zo is de instroom in de WIA in de loop der jaren veel hoger dan oorspronkelijk werd verwacht, heeft het UWV forse achterstanden in het afhandelen van WIA-aanvragen en WIA-herbeoordelingsverzoeken, zijn er veel tijdelijke maatregelen genomen zoals de vereenvoudigde WIA-beoordeling voor 60-plussers en de praktische beoordeling WIA en heeft UWV diverse rekenfouten gemaakt bij het vaststellen van de WIA-uitkeringen, zowel in het voor- als in het nadeel van WIA-gerechtigden.

Toename WIA instroom

In 2024 zijn er rond de 65.000 nieuwe WIA-gerechtigden bijgekomen, 5.000 meer dan in 2023. Een grafiek van de WIA-uitkeringen vanaf 2019 laat zien dat er zowel in de WIA-instroom als in de lopende uitkeringen een sterke toename heeft plaatsgevonden. De uitstroom neemt eveneens toe maar in mindere mate. In 2024 zijn er ruim 450.000 lopende WIA-uitkeringen.

Sterke toename vanaf 2023

Vanaf het jaar 2023 is een sterke toename te zien in het aantal WIA-aanvragen. Voor een groot deel zijn psychische aandoeningen (waaronder ook aandoeningen door stress) en de coronapandemie de oorzaak van deze groei.

Opvallend is dat de toename is terug te zien in het aantal aanvragen van jongere leeftijdsgroepen tot 40 jaar. Daarnaast stijgt het aantal aanvragen bij vrouwen meer dan bij mannen.  De groei is vooral terug te zien in de sectoren Zorg & Welzijn en Openbaar bestuur & Onderwijs, waar veel vrouwelijke werknemers werkzaam zijn. In de sector Zorg & Welzijn is 84% vrouw en in de sector Onderwijs is 66% vrouw. Als verklaring wordt in het rapport van UWV (volumeontwikkelingen najaar 2024) gegeven dat er juist in deze sectoren een sterke toename in de werkdruk is en daarnaast zijn er meer langdurig zieken door Covid. Zorgpersoneel, leraren en politieagenten liepen aan het begin van de coronapandemie meer risico op besmetting met corona omdat in deze beroepen persoonlijk contact onvermijdelijk en belangrijk is. De toename met een oorzaak psychische stoornissen is het grootst in de sectoren Zorg & Welzijn en Openbaar bestuur.  

Een andere reden van de toename van de WIA-instroom is dat de pensioenleeftijd in de afgelopen jaren stapsgewijs is toegenomen, van 66 jaar en 7 maanden in 2022 tot 67 jaar in 2024. Dat leidt eveneens tot meer verzekerden en daarnaast neemt het risico op arbeidsongeschiktheid toe naarmate men ouder is. De hogere pensioenleeftijd leidt daardoor tot meer instroom in de WIA. Het aantal heropende uitkeringen in 2024 neemt eveneens toe. Dit zijn WIA-uitkeringen die eerder beëindigd zijn, bijvoorbeeld wegens herstel of detentie. Deze uitkeringen kunnen heropend worden als er een terugval in de gezondheid is of als bijvoorbeeld een detentie wordt beëindigd. Aangezien het aantal personen dat ooit een WIA-uitkering kreeg elk jaar groeit, neemt ook het aantal heropende uitkeringen toe.

Tot slot zijn er versnellingsmaatregelen genomen voor het wegwerken van de achterstanden bij UWV. Twee van de maatregelen zijn de vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling voor 60-plussers (deze liep van 1 oktober 2022 en is geëindigd op 31 december 2024) en de maatregel Praktisch beoordelen (vanaf 1 juli 2024 tot medio 2027). Deze zorgen eveneens voor een toename aan instroom in de WIA.

Toename achterstanden

De 60-plusmaatregel vervalt per 31 december 2024. Ook kan UWV niet een beroep blijven doen op de bereidheid van UWV-medewerkers om over te werken. Daarnaast zal volgend jaar een deel van de schaarse UWV-capaciteit nodig zijn voor het corrigeren van onjuist vastgestelde WIA-uitkeringen en voor kwaliteitsverbeteringen. UWV houdt er daarom ernstig rekening mee dat de wachttijden voor sociaal-medische beoordelingen vanaf 2025 weer veel langer zullen worden en dat het aantal voorschotten zal stijgen.

Voorschotten onterecht toegerekend

Let er bij de toerekening van voorschotten op, dat een voorschot op een IVA-uitkering niet aan de werkgever toegerekend mag worden. Met andere woorden, wordt er een voorschot via de Whk-premie aan u toegerekend van een WIA-gerechtigde waaraan geen WGA- maar een IVA-uitkering is verstrekt, dan dient u bezwaar in te dienen tegen de toerekening.

WIA-risico onder de loep

Redenen te meer om uw WIA-instroom onder de loep te nemen. Wat kunt u doen om de instroom te voorkomen en als instroom onverhoopt toch aan de orde is, hoe zorgt u ervoor dat u de WGA-gerechtigden niet uit het oog verliest waardoor een WGA-uitkering veel te lang doorloopt. Dit geldt voor zowel eigenrisicodragende- als publiek verzekerde-werkgevers (werkgevers die het WGA-risico via de Whk-premie financieren). Equivalence verlaagt en beheerst het WIA-risico voor veel grote werkgevers. Neem contact op met één van onze specialisten om de mogelijkheden voor uw organisatie te bespreken.

Meer informatie

Linkedin Wiauitstroom Dec2024 Equivalence 1080X1080px